AKTUALNOŚCI

Dostęp do informacji publicznej - co warto wiedzieć

Created on Friday, 11 September 2015 09:21

Ogólne zasady dostępu do informacji publicznej na gruncie polskiego prawa określone zostały w art. 61 Konstytucji RP z 1997 roku. W myśl Konstytucji, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo to obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

Ustrojodawca zastrzegł, iż ograniczenie przedmiotowego prawa może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.
Konstytucyjne prawo do informacji konkretyzuje ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tj. Dz. U. z 2014 r., poz. 782 ze zm.) . Normuje ona nie tylko zasady i tryb dostępu do informacji zaliczanych do kategorii informacji publicznej, ale określa również kiedy dostęp ten podlega ograniczeniu oraz w jakich sytuacjach wnioskowane informacje nie mogą zostać udostępnione.
1. Składając wniosek o udostępnienie informacji publicznej pamiętajmy żeby zrobić to w sposób umożliwiający  otrzymanie potwierdzenia daty wpływu do organu (np. list za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, potwierdzenie dostarczenia emaila), gdyż od tej daty organ powinien, co do zasady, w ciągu 14 dni udostępnić żądaną informację.
2. Istotne jest aby we wniosku w sposób jasny i precyzyjny określić jakiej konkretnie  informacji i w jakiej formie oczekujemy (np. mailem, kserokopie lub skany dokumentów). Jeśli organ nie będzie w stanie w ciągu 14 dni spełnić naszego żądania, musi nas o tym pisemnie poinformować, wyjaśniając przyczynę zwłoki i wskazując konkretną datę realizacji. Nowy termin udostępnienia informacji nie może być przy tym dłuższy niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. Oznacza to w praktyce, że licząc od daty złożenia przez nas wniosku, możemy czekać w sumie do dwóch miesięcy na otrzymanie informacji.
3. Jeśli organ nie jest w stanie z przyczyn technicznych udostępnić informacji w żądanej przez nas formie (np. nie jest w stanie zeskanować tak dużej ilości dokumentów), musi nas o tym pisemnie poinformować, wskazując jednocześnie sposób w jaki może udostępnić informację. W takiej sytuacji musimy zdecydować się czy chcemy otrzymać informację w proponowanej nam formie czy nie (np. zamiast żądanych przez nas kserokopii otrzymamy skany dokumentów na adres mailowy). Jeśli wybierzemy wariant zaproponowany przez organ, musimy w ciągu dwóch tygodni od otrzymania pisma w tej sprawie powiadomić o tym organ tj. odpowiednio zmienić swój wniosek o udostępnienie informacji publicznej. Jeśli w ogóle nie zareagujemy to informacja nie zostanie udzielona, ponieważ postępowanie w sprawie będzie umorzone.
4. Warto również pamiętać, że jeśli nie zgadzamy się z odmową udzielenia żądanej informacji mamy prawo się od niej odwołać. Z tego też powodu organ ma obowiązek wydać w tej sprawie decyzję administracyjną, która musi zawierać pouczenie do kogo i w jakim terminie możemy to zrobić. Częsta praktyka urzędów pokazuje bowiem, że odmawia się w formie zwykłego pisma, które nie zawiera stosownych pouczeń. Tym samym pozbawia się nieświadomego obywatela informacji o przysługującym mu prawie do złożenia odwołania.